Bestuur en toezicht
Met ingang van 1 januari 2021 is de nieuwe Code Goed Bestuur Primair Onderwijs van kracht. Wat houdt de vernieuwde Code in en wat betekent dit voor onze schoolbesturen? Via deze webpagina krijgt u relevante achtergrondinformatie, antwoorden op veel gestelde vragen, relevante nieuwsberichten en documenten.
Benieuwd wat de VBSO voor u kan betekenen? Scroll dan helemaal naar onder.
Neem voor meer informatie contact op met:
L.G. (Leon) Bolier | lgbolier@vbso.nu
Code Goed bestuur in het kort
De bedoeling van de nieuwe Code Goed Bestuur is om bestuurders en toezichthouders te stimuleren goed onderwijs te (laten) geven vanuit een maatschappelijke opdracht, de samenwerking te zoeken, professionalisering teweeg te brengen en integer gedrag te bevorderen.
De Code Goed Bestuur is opgebouwd uit vier principes (lees verderop deze pagina meer over de uitwerking):
- Het bestuur zorgt voor goed onderwijs aan alle kinderen.
- Het bestuur werkt voortdurend in verbinding met de maatschappelijke context.
- Het bestuur werkt actief aan de professionaliteit van de organisatie en van zichzelf.
- Het bestuur werkt integer en transparant.
In de Code Goed Bestuur zijn een aantal verplichtende bepalingen opgenomen (lees verderop deze pagina meer).
Hoewel de Code Goed Bestuur geen wetgeving is, geeft ze wel aan op welke manier vanuit maatschappij en politiek naar onderwijs gekeken wordt. De Code heeft dan ook een veel bredere focus dan alleen bestuur en toezicht, maar gaat over de bredere maatschappelijke opdracht om goed onderwijs te geven. De Code biedt mogelijkheden om vanuit de eigen identiteit keuzes te maken in de concrete uitwerking.
Verantwoording afleggen met ‘Pas toe én leg uit’
Bij ieder principe is een aantal uitwerkingen beschreven. Deze uitwerkingen kunnen worden gezien als voorbeelden en als hulpmiddelen om het principe in de praktijk handen en voeten te geven, maar zijn niet bedoeld als verplichtingen. De Code geeft ruimte om deze uitwerkingen op verschillende manieren toe te passen. Als het bestuur binnen de eigen, specifieke context zelf een betere uitwerking hanteert, is dat ook goed.
Bij de vorige Code moest het bestuur alleen bij het afwijken van een principe aangeven waarom ervan werd afgeweken. Deze methode van ‘pas toe of leg uit’ is bij deze Code losgelaten. Omdat gekozen is voor een principe-gebaseerde aanpak, worden bestuur en toezicht uitgedaagd om het gesprek te voeren, uit te leggen, zichtbaar te maken en verantwoording af te leggen over de manier waarop de principes worden toegepast. ‘Doen en verantwoorden’ is het motto bij deze Code. ‘Pas toe én leg uit’ dus. Dit zal in de praktijk een bredere verantwoording vragen in het jaarverslag.
Principe 1 Het bestuur zorgt voor goed onderwijs voor alle kinderen
Besturen in het primair onderwijs zijn verantwoordelijk voor het verzorgen van goed onderwijs aan alle kinderen. Dat is de maatschappelijke opgave waaraan de sector zijn mandaat ontleent van overheid en samenleving.
Dit principe is behandeld in de achterliggende regiobijeenkomsten.
Meer lezen:
- September 2021 – Code Goed Bestuur: Goed onderwijs voor alle kinderen – VBSO
- September 2021 – Terugblik regioavond Code Goed Bestuur – VBSO
- September 2021 – Blijf in gesprek over Bijbelse onderwijsvisie – VBSO
- September 2023 – Terugblik regioavond – VBSO
- September 2023 – Presentatie regioavond – VBSO
- Maart 2024 – Wat hebt gij daar voor een dienst?
- Maart 2024 – Toezien op Bijbels Onderwijzen
- Maart 2024 – Presentatie VBSO Regioavonden maart 2024
Principe 2 Het bestuur werkt voortdurend in verbinding met de maatschappelijke context
Het verzorgen van goed onderwijs is onlosmakelijk verbonden met de bredere verantwoordelijkheid voor de zorg, veiligheid en het creëren van gelijke ontwikkelingskansen voor kinderen. Onderwijsbesturen en andere relevante partijen zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het aanbod van onderwijs, ontwikkeling en zorg voor alle kinderen. Dat betekent dat besturen in het primair onderwijs actief verbinding zoeken en samenwerken met elkaar en met andere organisaties in hun omgeving. Het intern toezicht speelt hierbij een verbindende en stimulerende rol.
Dit principe is behandeld in de regiobijeenkomsten van september 2024.
Meer lezen:
- September 2024 – Terugblik regioavonden: Een duidelijke positie voor schoolbesturen – VBSO
- September 2024 – Een duidelijke positie voor schoolbesturen – VBSO
- Welkom bij de regioavonden Code Goed Bestuur (principe 2) – VBSO
- Besturen in maatschappelijke context, hoe doe je dat? – VBSO
- Terugblik & vervolg VBSO-regioavonden Code Goed Bestuur – VBSO
- Opinie | Scholen moeten samenwerken ten dienste van leerlingen – VBSO
Principe 3 Het bestuur werkt actief aan de professionaliteit van de organisatie en van zichzelf
Het verzorgen van goed onderwijs vraagt om een organisatie waarbinnen het mogelijk is om voortdurend te ontwikkelen. Dat brengt continue professionalisering met zich mee van bestuur, intern toezicht en alle andere geledingen van de organisatie. Besturen stimuleren een professionele cultuur die ruimte biedt voor persoonlijke en collectieve ontwikkeling, zodat de maatschappelijke opgave blijvend kan worden ingevuld.
Dit principe is behandeld in de regiobijeenkomsten van september 2022.
Meer lezen:
Principe 4 Het bestuur werkt integer en transparant
Verantwoordelijk handelen betekent integer handelen, openheid en bereidheid tot verantwoorden. Om het vertrouwen van de samenleving in de sector verder te versterken is integer handelen onmisbaar. Integer handelen omvat zoveel als ‘het juiste doen, en het niet juiste laten’ en ‘naar eer en geweten en naar beste kunnen en vermogen handelen’.
Dit principe is behandeld in de regiobijeenkomsten van maart 2023.
Meer lezen:
Verplichtende bepalingen
De verplichtende bepalingen zijn eenduidig geformuleerde minimumeisen van integer en transparant bestuurlijk handelen. Deze bepalingen zijn óf wettelijk verankerd óf worden als zo belangrijk gezien dat zij een verplichtend karakter dragen. Ze hebben het karakter van een onderlinge sectorafspraak en kennen geen juridisch kader. Wanneer deze bepalingen om welke reden dan ook niet toegepast kunnen worden, zal dit bij de verantwoording in het jaarverslag aangegeven moeten worden. Verplichting moet gezien worden als wat de sector als minimale eisen ervaart.
Tijdens de regioavond dd. 14 september 2021 is een advies gegeven met betrekking tot op de korte termijn te realiseren verplichtende bepalingen. Zie daarvoor het afzonderlijk verstrekte document.
Veelgestelde vragen
De (implementatie van de) Code Goed Bestuur kan diverse vragen oproepen. Denk aan:
- In hoeverre is de Code wettelijk verplicht?
- Wie moeten we verstaan onder ‘Alle kinderen’?
- Met welke partijen moet / kan samengewerkt worden? Waar moeten we dan aan denken?
- Wat moeten we verstaan onder ‘maatschappelijk belang’?
- Wat zijn manieren om goed om te gaan met tegenstrijdig belang?
Op de pagina veelgestelde vragen vindt u antwoorden op diverse vragen die zijn gerelateerd aan de implementatie van de Code Goed Bestuur. Wanneer u op de genoemde pagina in het zoekvenster de zoekterm CGB intikt, worden de vragen (en antwoorden) onder elkaar getoond.
Documenten
- Handreiking (nieuwe) Code Goed Bestuur 2021 (copyright VGS-VBSO)
- Checklist Code Goed Bestuur – Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen (op te vragen bij de VBSO)
- Handreiking Collegiale Bestuurlijke Visitatie (copyright VGS-VBSO)
- Code Goed Bestuur in het Primair Onderwijs (pdf) | PO-Raad (poraad.nl)
Overige nieuwsberichten
- 1 nov 2021: Ondersteuning implementatie Code Goed Bestuur – VBSO
- 6 sept 2021: Wat betekent de WBTR voor u? – VBSO
- 30 mrt 2021: Aan de slag met nieuwe Code Goed Bestuur? – VBSO
- 25 feb 2021: Handreiking bij nieuwe Code Goed Bestuur – VBSO
- 29 jan 2021: Gevolgen nieuwe WBTR voor schoolbestuur – VBSO
- 1 dec 2020: Vernieuwde Code Goed Bestuur gepubliceerd – VBSO
Relevante websites
Wat kan de VBSO voor u betekenen?
De VBSO ondersteunt u graag bij de implementatie van de nieuwe Code Goed Bestuur. Dit doen we door het geven van advies, begeleiding en coaching aan bestuurders, toezichthouders en schoolleiders. Dit kan gericht zijn op de structuur en de werkwijze, maar ook op vaardigheden en gedrag.
Denk hierbij aan:
- Begeleiden van de implementatie van de Code Goed Bestuur (via een maatwerktraject).
- Advisering bij de inrichting van bestuursmodellen.
- Ondersteuning bij beleidsontwikkeling.
- Ondersteuning bij het actualiseren van de bestuurlijke beleidsdocumenten.
- Het opstellen van een op het toezichtkader afgestemde verantwoordingsrapportage.
- De inrichting van zelfevaluatie en bestuurlijke visitatie.
- Uitvoeren bestuursgerichte audit afgestemd op het actuele inspectiekader.
- Bestuursondersteuning.
- Trainingen voor bestuurders en toezichthouders.
Meer weten of ook behoefte aan deze ondersteuning? Neem gerust contact op met onderstaande contactpersonen!
Contact
Neem voor meer informatie contact op met:
L.G. (Leon) Bolier
Organisatieadviseur VBSO
lgbolier@vbso.nu
Over de Code Goed Bestuur
De bedoeling van de nieuwe Code Goed Bestuur is om bestuurders en toezichthouders te stimuleren goed onderwijs te (laten) geven vanuit een maatschappelijke opdracht, de samenwerking te zoeken, professionalisering teweeg te brengen en integer gedrag te bevorderen.
De Code Goed Bestuur is opgebouwd uit vier principes (lees verderop deze pagina meer over de uitwerking):
- Het bestuur zorgt voor goed onderwijs aan alle kinderen.
- Het bestuur werkt voortdurend in verbinding met de maatschappelijke context.
- Het bestuur werkt actief aan de professionaliteit van de organisatie en van zichzelf.
- Het bestuur werkt integer en transparant.
In de Code Goed Bestuur zijn een aantal verplichtende bepalingen opgenomen (lees verderop deze pagina meer).
Hoewel de Code Goed Bestuur geen wetgeving is, geeft ze wel aan op welke manier vanuit maatschappij en politiek naar onderwijs gekeken wordt. De Code heeft dan ook een veel bredere focus dan alleen bestuur en toezicht, maar gaat over de bredere maatschappelijke opdracht om goed onderwijs te geven. De Code biedt mogelijkheden om vanuit de eigen identiteit keuzes te maken in de concrete uitwerking.