Is de onderwijsvrijheid veilig bij de politieke partijen? [serie] – deel 5

Op D.V. 22 november mogen we weer naar de stembus om een nieuwe Tweede Kamer te kiezen. Alles wijst op een politieke aardverschuiving. De uitslag was nooit zo onvoorspelbaar als nu. Blijft de onderwijsvrijheid bestaan? Om daar antwoord op te geven, analyseren we deze weken verschillende verkiezingsprogramma’s en de voorstellen die de partijen doen over onderwijsvrijheid.

De onderwijsvrijheid juridisch overeind houden is belangrijk, maar daarmee is nog niet alles gezegd. Die vrijheid moet worden ingevuld. Het schoolsysteem in Nederland biedt scholen de ruimte om onderwijs te geven dat aansluit bij de opvattingen van de ouders. Dit is internationaal gezien een unieke situatie die goed aansluit bij de manier waarop de Nederlandse samenleving zich historisch heeft ontwikkeld. Vanouds speelden gemeenschappen een centrale rol in de maatschappij en werd er tijdens de periode van verzuiling ook stevig organisatorisch in geïnvesteerd. Nu door secularisatie en ontzuiling die gemeenschappen minder prominent zichtbaar zijn, betekent dat niet dat gemeenschappen hebben ingeboet.

BBB

Dit zien we onder andere in de zetelwinst van de BoerBurgerBeweging (BBB) in de Provinciale Statenverkiezingen van afgelopen voorjaar. De partij van Caroline van der Plas waardeert ‘stevige gemeenschappen met een sterke identiteit en sociale cohesie’ in ons land. Het naoberschap of mienskip krijgt volop aandacht. Dat betekent meer ruimte voor initiatieven van inwoners en een overheid die dat faciliteert vanuit vertrouwen. Herwaardering dus van het maatschappelijk middenveld en herwaardering ook van de vrijheid van onderwijs. Hoe dat verder vorm krijgt, maakt de partij in het verkiezingsprogramma niet duidelijk. Wel wil de BoerBurgerBeweging kleine scholen in dorpskernen openhouden omdat het de toekomstige levensvatbaarheid van deze kernen betreft.

NSC

Ook Nieuw Sociaal Contract (NSC), de partij van Pieter Omtzigt, hecht belang aan de gemeenschapsgedachte. De partij ziet dat Nederland de afgelopen jaren door migratie en secularisatie pluriformer is geworden, ook op religieus gebied. Dat brengt de partij bij de vraag: Wie zijn wij? Wat bindt ons? Volgens de partij van Omtzigt biedt de Nederlandse samenleving ruimte aan culturele en religieuze gemeenschappen om zich te organiseren en te uiten. Ook ‘de vrijheid van ouders en scholen om een eigen levensbeschouwelijke grondslag te kiezen als basis voor de opvoeding en vorming van kinderen’, hoort daarbij. De partij hecht daarom zeer aan de vrijheid van onderwijs. Burgerschapsonderwijs mag dus ook gegeven worden ‘vanuit eigen overtuiging’ en mag gericht zijn op het samenleven en participeren in een gemeenschap.

De overheid moet zich volgens NSC ook op het gebied van informeel onderwijs terughoudend opstellen en waken voor strengere controles.

Invulling

Beide partijen zien graag een overheid die zich terughoudend opstelt en de gemeenschappen ruimte geeft om een volwaardige positie in te nemen in de samenleving vanuit eigen waarden en normen. De partijen leggen niet uit hoe die gemeenschappen ingevuld dienen te worden, wat vroeger vanuit de verschillende zuilen wel gedaan werd.

Een lege vrijheid kan alles betekenen – en betekent daarmee niets. Wij pleiten dus voor het invullen van die vrijheid, voor een vrijheid in gebondenheid aan Gods Woord, door Hem ingekaderd. Alleen in gemeenschap met Hem en als onze horizontale gemeenschap cirkelt om Hem en is gericht op Hem, is sprake van een duurzame, houdbare vorm van samen leven en samen school zijn. De Bijbelse boodschap moet ten diepste die gemeenschapsgedachte vullen, in zowel het onderwijs als de sociale en maatschappelijke structuur. Want het Bijbels getuigenis is heilzaam voor alle mensen. Zo werk je aan onderwijs van waarde en krijgt de gemeenschapsgedachte betekenis.

Lees ook de eerdere artikelen in deze serie:

• Is de onderwijsvrijheid veilig bij de politieke partijen? – deel 1
• Is de onderwijsvrijheid veilig bij de politieke partijen? – deel 2
• Is de onderwijsvrijheid veilig bij de politieke partijen? – deel 3
• Is de onderwijsvrijheid veilig bij de politieke partijen? – deel 4

Lees hier het artikel van het Nederlands Dagblad over de onderwijsvrijheid in de verkiezingsprogramma’s.

A.R. (Arno) Bronkhorst MME

Bestuurder

Stel een vraag