Reactie VBSO op consultatie | Wetsvoorstel bekostiging huisvesting

Het wetsvoorstel dat moet zorgen voor een verbeterd wettelijk kader voor de bekostiging van onderwijshuisvesting, lag ter consulatie. De VBSO heeft samen met andere partijen op de consultatieversie gereageerd.

De meest concrete juridische verandering van het wetsvoorstel is dat het investeringsverbod voor het primair onderwijs in beginsel wordt opgeheven. Wij hebben ons op het standpunt gesteld dat het investeringsverbod soms een lastig keurslijf is, wat pleit voor afschaffing van het investeringsverbod.

Tegelijk hebben wij aangegeven dat het afschaffen hiervan tevens een groot risico met zich meebrengt. Het kan bij gemeenten ten onrechte de verwachting wekken dat scholen meer plichten krijgen met betrekking tot de huisvesting van het schoolgebouw, terwijl dit niet het geval is.

De gemeentelijke primaire verantwoordelijkheid zou dus op zijn minst glashelder in de Memorie van Toelichting bij het wetsvoorstel benoemd moeten worden. Bovendien dient de afschaffing van het investeringsverbod gepaard te gaan met een helderder en ambitieuzer kader voor de minimale kwaliteit bij nieuwbouw, uitbreiding of renovatie. Hierbij is het van belang dat gemeenten hiervoor grotere budgetten krijgen.

Een andere wijziging is dat gemeenten verplicht worden om een integraal huisvestingsplan (IHP) vast te stellen en dat schoolbesturen verplicht worden een meerjarenonderhoudsplan (MJOP) vast te stellen. Bij de procedure van vaststelling van het IHP bestaat het risico dat het op overeenstemming gericht overleg steeds gedomineerd wordt door de grote besturen in de gemeente. Wij hebben benadrukt dat het is van belang is dat de positie van de kleine besturen in de gemeente wordt gewaarborgd, mogelijk door gemeenten verplicht te stellen om bij elke ronde ook afzonderlijk met elk schoolbestuur (indien door dat schoolbestuur gewenst) in gesprek te gaan. In de recente kamerbrief over dit voorstel merkt de minister op dat een bedoeling hiervan ook is dat, door het overleg tussen schoolbesturen en gemeente over het IHP, zij gestimuleerd worden een TCO-benadering te kiezen (total cost of ownership). Dat kan in overleggen met de gemeente een belangrijk argument zijn om aan het begin (bij nieuwbouw of uitbreiding) te investeren in kwalitatief goede en onderhoudsvriendelijke gebouwen.

In het verlengde hiervan bevat de status van het IHP ook nog onduidelijkheden.

• Zo is het onduidelijk wat de consequenties zijn als een bestuur het niet eens is met een in het IHP genoemd kengetal qua oppervlakte, planning, geschiktheid van het gebouw; of als het bestuur een fout hierin later ontdekt. Mag dit dan alsnog (juridisch) ter discussie gesteld worden bij de programmavaststelling in januari? Met de mogelijkheden van bezwaar en beroep?
• En is er bezwaar en beroep mogelijk tegen de vaststelling van een IHP? Wat zijn de eisen aan een IHP-wijziging waar het één schoolbestuur betreft, qua procedure? En wat als de gemeente aan redelijke verzoeken hiertoe weigert te voldoen? Is er rechtsbescherming?
• Wat betekent het dat het jaarlijks huisvestingsprogramma wordt vastgesteld “overeenkomstig” het IHP? Zijn (kleine) afwijkingen mogelijk, of helemaal niet?

We hopen dat onze inbreng leidt tot aanpassingen van het wetsvoorstel.

Lees ook het nieuwsbericht dat eerder verscheen:
Ter consultatie | Wetsvoorstel bekostiging huisvesting – VBSO

Mr. drs. J. (Jaco) van den Brink

Onderwijsadvocaat

Stel een vraag