Lezing KLS | Geestelijk leidinggeven aan kinderen

Op vrijdag 3 juni 2022 hield Ds. B.J. van Boven op de voorjaarsvergadering van KLS een lezing over Geestelijk leidinggeven aan kinderen. Lees hier de bijdrage terug.

Waarom geestelijke leiding nodig is

Paulus noemt in 2 Timotheüs 1 een voorbeeld van geestelijk leiding geven. Hij schrijft over het ongeveinsd geloof dat in Timotheüs is maar wat ook gewoond heeft in zijn Godvrezende moeder en grootmoeder. Genade valt vrij maar De Heere heeft deze leiding voor Timotheüs willen gebruiken.

In de staat der rechtheid was ware geestelijke leiding. Adam en Eva werden geleid door hun Schepper en Leidsman. Door onze diepe val in het paradijs zijn wij en onder de vreselijke leiding van satan gekomen en dat moedwillig. We hebben ons losgerukt van de allergezegendste Leider en we zijn de allerrampzaligste leider toegevallen.

In Deut. 6:7 lezen we dat Gods inzetting moet ingescherpt worden in de harten van onze kinderen. Inscherpen is volgens de kanttekeningen: ‘Alzo voordragen, dat ze in hun hart mogen doordringen, gelijk wapens gescherpt worden, om naar het voornemen van degene die ze gebruikt, door te dringen’. Dit staat haaks op het moderne denken waarin het kind centraal staat en zelf moet bepalen wat het wil. Het kind moet ontplooien. Het is te vrezen dat we in onze kring al erg beïnvloed zijn door dit moderne denken.

Het belang van het inscherpen zien we duidelijk terug bij de Waldenzen. Zij moesten vluchten maar ze hadden Gods Woord ingescherpt gekregen. Wat hadden ze daar een gemak van. Dat kan voor de toekomst ook voor ons wel eens hard nodig worden.

In Spreuken 22:6 staat dat we de jongelingen de eerste beginselen moeten leren naar de eis zijns wegs.  Leren betekent: van jongsaf in wetenschap onderwijzen in de heilige leer(Zie kant 12). We moeten rekening houden met het kind zoals het is, in alle verschillende facetten: zijn bevatting, verstandelijke vermogens van het kind. Dat is op een bekwame wijze leiding geven.

Geen geestelijke leiding

We kunnen in het boek Richteren lezen wat er gebeurt als er geen leiding is. We lezen dat als er geen richter was, iedereen deed wat goed was in eigen ogen. Het is zelfs een voortdurend refrein. Dat is aangrijpend. Waar geen leiding is gaat iedereen doen wat goed is in zijn eigen ogen.  Waar dat gebeurt, komt chaos. Dat wil de duivel het liefst. Geen leiding is juist ook voor een kind vreselijk gevaarlijk.

Verkeerde geestelijke leiding

Maar verkeerde leiding is nog gevaarlijker. In 2 Kronieken 22:3b lezen we dat Athalia de raadgeefster van haar eigen zoon was, om goddelooslijk te handelen. Zij beïnvloede haar zoon op verkeerde manier. Dit begon al bij oma Izebel. De goddeloosheid uit het hart van Izebel en Athalia was ook aan de buitenkant te zien. Ze leefden weelderig en maakten zich op. De haat en vijandschap tegen God kwam in hun hele levenswandel naar voren. Met haar raad en wandel heeft Athalia dit aan haar zoon duidelijk gemaakt. Welke raad geven wij aan de kinderen mee door onze woorden en door ons gedrag? Geven wij de raad en het voorbeeld hoe we de Heere moeten vrezen? Is dat zichtbaar in ons leven? Wat ligt er dan veel schuld. Wat gaat er nu van u en mij uit? Woorden kunnen wekken maar voorbeelden kunnen trekken.

Goede geestelijk leiding

Moeder Jochebed was daar door genade een goed voorbeeld van. Zij stond op de achtergrond maar gaf al geestelijk leiding vóór de geboorte van haar kind Mozes. Ze legde haar nood voor de Heere neer, in diep besef dat ze dit kind van de Heere gekregen had. Ook wij hebben de leerlingen in de klas van de Heere gekregen. Ook de moeilijke leerlingen. Ze zijn allemaal aan onze zorgen toevertrouwd. Aan hen worden we geroepen geestelijk leiding te geven. Moeder Jochebed heeft in deze moeilijke omstandigheden gezucht en gevraagd om Gods hulp. Ze heeft Mozes in een klein arkje gelegd. Dat is ook geestelijk leiding geven.  Ze heeft haar kind in Gods hand gelegd. Door Gods wonderlijke weg heeft ze Mozes terug gekregen. De eerste jaren zijn door God gezegend. Mozes heeft in die eerste jaren veel meegekregen. Dat heeft een onuitwisbare indruk gegeven op zijn hele leven. De Heere heeft de opvoeding gezegend zodat hij staande kon blijven toen hij aan het hof van Farao kwam. Later moest hij zelf ook geestelijk leiding geven aan het hardnekkige volk van Israël. Wat een wonder als de Heere daartoe wil zegenen.

Waarop geestelijke leiding gericht is

Op God

Geestelijk leiding geven moet in de eerste plaats gericht zijn op God. Dit is absoluut noodzakelijk maar staat haaks op de geest van de tijd. Het bestaan van God wordt ontkend en de mens wil god zijn en de leiding nemen. Maar waar geloofd en beleefd wordt dat God leiding geeft, komt het diepste verlangen naar Gods hulp en leiding. Alle gezag is van God ingesteld. Het is een grote verantwoordelijke taak om met tact, geduld en liefde leiding te geven. Maar het besef van die verantwoordelijkheid moet ons elke dag bezetten. In de klas heb je zielen voor je. De woorden van ons als leerkracht zullen eens terugkomen. Als dat besef meer beleving is, zal dat ook meer afhankelijkheid aan de Heere geven. Geef bij geestelijke vragen niet altijd gelijk een antwoord. Ga er eerst mee op de knieën.

Op het kind

Een kind is, net als wij, een gevallen adamskind. Het is dood in de zonde, verduisterd van verstand, verkeerd van wil en bedorven van hart en wandel. De tijdgeest zegt dat we het goede uit het kind moeten halen. Geloven wij echt dat er geen goeds van ons en onze kinderen te verwachten is, of zijn wij meer beïnvloed door de geest van de tijd dan dat wij zelf door hebben? Het positieve mensbeeld is behoorlijk doorgedrongen in onze kringen.

Wees voorzichtig met wat er in de leerling omgaat. Daarin hebben we wijsheid van de Heere nodig.

In Gods algemene genade krijgen wij talenten maar besef wel dat er meer nodig is. Zoveel kinderen worden geleid door mobiel en media. Wat horen en zien ze veel. Wees open en eerlijk en wijs ze op de gevaren en de zonde.

Op kennis

Geestelijk leiding geven moet gericht zijn op kennis. Voor het volk Israël waren kennis overdragen en afgezonderd leven heel belangrijk. Het inscherpen en herhalen was tot behoud van het volk Israël. Ook al kunnen kinderen moeilijk leren. In die leer gaat het juist om de eer van God.

Ook in het van de heidenen afgezonderd leven lag het behoud van het volk Israël. De duivel doet er alles aan om in onze gezinnen deze twee dingen weg te duwen: geen kennis en niet afzonderen. Afgezonderd leven is altijd tot behoud. Meegaan met de tijdgeest heeft in de kerk altijd veel ellende teweeggebracht.

Op de toekomst

We reizen met onze kinderen naar de eeuwigheid. Het hoogste doel van de mens is: God verheerlijken. In onze diepe val hebben wij dat laten liggen. Alleen door Gods wederbarende genade kunnen wij God weer verheerlijken. Wat zou het een wonder zijn als het gebrekkige onderwijs tot zegen mag zijn voor één van de kinderen. Het onderwijs moet ook gericht zijn op de maatschappij. Dit alles in afhankelijkheid van de hulp van de Heere.

Hoe geestelijke leiding gestalte krijgt

Genade

Niemand is tot geestelijk leiding geven bekwaam. We  leven allemaal ver bij God vandaan. We kunnen gaven en talenten hebben maar als we alleen een richtingwijzer zijn, wat zijn we dan arm. We hebben allen genade nodig. Als je genade gekregen hebt, dan krijg je de Heere zo nodig in het geestelijk leiding geven. Dat voelt een kind feilloos aan.

Liefde

Geestelijk leiding geven moet uit liefde zijn. Dat is anders dan lievigheid. Liefde kan ook scherp zijn. Liefde wordt geproefd. Liefde betekent dat je een kind er niet voor over hebt als het een verkeerd pad in gaat. Twee mensen kunnen precies hetzelfde zeggen maar toch komt het anders over. Als de liefde ontbreekt, luistert het  kind vaak niet. Een kind wordt in het geweten geraakt als het in liefde gezegd wordt. Gewetensvorming heeft alles te maken met de liefdespijlen die je afschiet op de kinderen.

Oprechtheid

We zijn niet oprecht maar genade maakt oprecht. Dat doet beseffen dat je zelf zoveel leiding nodig hebt in het leiding geven. Als God de leiding heeft, is dat te merken in de oprechtheid. Ook al blijft er dan aan het einde van de dag alleen maar schuld bij mezelf over.

Afhankelijkheid

Hoe noodzakelijk is het afhankelijk te zijn van de Heere om op juiste tijd, op de juiste plaats, tegen juiste persoon de juiste dingen te zeggen. De Heere kan wonderlijk werken door woorden die in gebrek gesproken zijn. De Heere kan die woorden gebruiken om een kind geestelijk leiding te geven.

Begrip

Vaak staan we bij vragen van kinderen gelijk klaar met onze raad. Maar luister naar een kind in geestelijke nood. Daar kan een kind al zoveel aan hebben. Leg het voor de Heere neer. Vraag om wijsheid en voorzichtigheid. Ga niet opbouwen of afstoten. Wij hoeven niet te bepalen of het echt is.

Duidelijk zijn

Jonge mensen hebben duidelijkheid nodig. Geeft ze houvast in deze wankelende wereld. Jongeren hebben al zo weinig houvast.

Gewetensvol

Gewetensvorming is belangrijk. Maar is ons eigen geweten onder invloed van de Schrift? Waar het geweten van leidinggevende onder het gezag van de Schrift staat, is dat echt merkbaar bij de leerling. Dan is het ook duidelijk te merken wanneer je een grens over gaat.

Ernst

Ernst betekent dat een kind voelt dat het om hun ziel te doen is. We moeten levensernst uitstralen. Merken de kinderen dit in ons gebed? Maak de kinderen ervan bewust dat we elk ogenblik kunnen sterven.

De Heere wil in deze weg zijn zegen geven. Wat zou het groot zijn als we door genade met dagelijkse boetvaardigheid, in oprechte schuldbelijdenis voor de Heere zouden buigen.

Lees meer op de website van KLS